“ลาเต้สเปน” (Spanish Latte) เป็นกาแฟผสมนมอีกประเภทที่ยังไม่เป็นที่รู้กันมากนักในตลาดผู้บริโภคกาแฟบ้านเรา แต่เชื่อหรือไม่ครับว่ากาแฟเมนูนี้ที่มีส่วนผสมต่างไปจากลาเต้ต้นฉบับสไตล์อิตาเลี่ยนเล็กน้อย ได้รับความนิยมอย่างล้นหลามในตะวันออกกลาง รวมถึงประเทศเพื่อนบ้านของไทยอย่างฟิลิปปินส์และมาเลเซีย โด่งดังถึงขนาดเป็นกาแฟซิกเนเจอร์ประจำร้านกันเลยทีเดียว
ถ้าจำไม่ผิด ลาเต้สเปนเหมือนจะมีจำหน่ายที่ร้าน “% ARABICA” (อาราบิก้า) ร้านกาแฟสัญชาติญี่ปุ่นที่มีสาขาอยู่ในกรุงเทพฯมานานหลายปีแล้ว รวมไปถึงร้านกาแฟเกรดพรีเมี่ยมและร้านกาแฟระดับสเปเชียลตี้อีกบางแห่ง ไม่ได้เป็นเมนูขึ้่นหิ้งติดบอร์ดประจำร้านเหมือนอย่างลาเต้อิตาลีที่คนไทยคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี
ท่านผู้อ่านที่อยากลิ้มรสกาแฟลาเต้สเปนว่าเป็นเช่นไร เหมือนหรือต่างจาก “ลาเต้อิตาลี” ตรงไหนบ้าง ต้องควานหาร้านกันสักหน่อยครับ
แม้หาได้ไม่ง่ายนักตามร้านกาแฟเมืองไทย แต่หากต้องการชงเองจิบเองที่บ้าน บอกเลยว่า ในโลกโซเชียลมีเดียดังๆทั้งอินสตาแกรม, ยูทูบ และติกต็อก มีคนรีวิววิธีทำกันอย่างคับคั่ง เลือกได้ตามใจชอบเลย
ลาเต้สเปนหรือที่ในต่างประะเทศเรียกกันว่า “สแปนิช ลาเต้” มีสูตรและสัดส่วนระหว่างกาแฟกับนม แตกต่างไปจากลาเต้ต้นฉบับอยู่บ้าง คือ นอกจากมีเอสเพรสโซ่, นมที่ผ่านการสตีม และโฟมหรือฟองนมแล้ว ยังเพิ่มเติม “นมข้นหวาน” เข้าไปด้วย ส่วนใหญ่นิยมเทรองก้นแก้วเอาไว้ ส่วนลาเต้อิตาลี ตามสูตรมาตรฐานแล้วไม่ใช้นมข้นหวานแต่อย่างใด ใส่เฉพาะนมที่ผ่านการสตีมกับฟองนมเท่านั้น
เรื่องปริมาณเอสเพรสโซ่กับนมนั้น ลาเต้สเปนใช้เอสเพรสโซ่กับนมในสัดส่วน 1:1 ขณะที่ลาเต้อิตาลีใช้ในสัดส่วน 1:2 หรือ 1:3 ทำให้ลาเต้สเปนมี “กลิ่นรส” และ “บอดี้” ของกาแฟมากกว่านมอย่างชัดเจน แฝงไปด้วยกลิ่นอายของเอสเพรสโซ่ที่เข้มข้นกว่า
ลาเต้สเปนมีทั้งสูตรร้อนและเย็น แต่โดยทั่วไปคนชอบเมนูเย็นมากกว่า และมักมีลวดลาย “ลาเต้อาร์ต” บนฟองนมเช่นเดียวกับลาเต้อื่นๆ
อย่างร้าน “บัท เฟิร์สต์, คอฟฟี่” (But First, Coffee) หนึ่งในเชนร้านกาแฟชั้นนำของฟิลิปปินส์นั้น เมนูเย็นของสแปนิช ลาเต้ จัดว่าขายดิบขายดีระดับเบสท์เซลเลอร์ของร้าน
การออกแบบหน้าตาเครื่องดื่มของร้านกาแฟแดนตากาล็อกรายนี้ก็ดูดีทีเดียว มีการจัดวางเป็น “เลเยอร์” อย่างสวยงามตามแบบเครื่องดื่มกาแฟยุคใหม่ เริ่มตั้งแต่ด้านบนเป็นเอสเพรสโซ่ 2 ช้อต, สตีมนม และนมข้นหวานรองก้นแก้วบางๆ เสิร์ฟในแก้วพลาสติกใสหรือแก้วคริสตัล มองเห็นเลเยอร์ตัดกันระหว่างกาแฟสีน้ำตาลเข้มด้านบนกับนมสีขาวนวลๆด้านล่าง แล้วก็ไม่คนส่วนผสมเข้าด้วยกันจนน้ำกาแฟเป็นเนื้อสีน้ำตาล
“นมข้นหวาน” เป็นนมที่เด่นตรงความหอม-หวาน-มัน เมื่อนำไปผสมลงในกาแฟ จะทำให้เกิดรสชาติแบบครีมมี่ๆนัวๆนุ่มๆ ใครยังนึกไม่ออก ให้ลองคิดถึงรสชาติ “กาแฟเย็นโบราณ” ของไทย นั่นแหละครับ…ใช่เลย แต่สำหรับสแปนิช ลาเต้ รสชาติจากนมข้นหวานไม่เยอะขนาดนั้น เพราะใช้เป็นส่วนน้อยเมื่อเทียบกับนมสดที่ใช้ในปริมาณมากกว่า
สแปนิช ลาเต้ จึงมีรสหอม-หวาน-มัน-ของนมมากกว่าลาเต้ดั้งเดิมสไตล์อิตาลี นี่คือความต่างทางรสชาติที่เมื่อดื่มแล้วสัมผัสได้ระหว่างลาเต้ทั้งสองแบบ
ความต่างอีกแบบก็คือ ในตะวันออกกลาง ร้านกาแฟที่จำหน่ายสแปนิช ลาเต้ มักโรยหน้าด้วยผงเครื่องเทศต่างๆ เช่น อบเชย, จันทน์เทศ,กระวาน, กานพลู, วานิลลา และโกโก้
สำหรับประวัติความเป็นมาของลาเต้สเปนนั้น ข้อมูลมีอยู่ “หลายสาแหรก” ซึ่งค่อนข้างแตกต่างกันมากทีเดียว จนถึงขณะนี้ก็ยังไม่ได้ข้อสรุปว่ามีต้นกำเนิดจากที่ไหนกันแน่ ผู้รู้บางคนบอกว่าไม่จัดเป็นเมนูเก่าแก่แต่ประการใด ผู้รู้บางคนชี้ว่าไม่ได้เป็นกาแฟของสเปนด้วยซ้ำไป
หากบินไปสเปนแล้วสั่งเมนูสแปนิชลาเต้ตามร้านกาแฟทั่วไป บาริสต้าอาจทำหน้างงๆแล้วพูดว่าไม่รู้จัก หรือไม่ก็อาจได้เมนูอื่นมาแทน เช่น “คาเฟ่ คอน เลเช่” (café con leche) หรือไม่ก็ “คอร์ตาโด” (Cortado)
มาย่อยข้อมูลชุดแรกกันครับ…โดยทั่วไปในเว็บไซต์รีวิวอาหารและเครื่องดื่มมักระบุว่า สแปนิช ลาเต้ เรียกกันในสเปนว่า คาเฟ่ คอน เลเช่ ที่แปลเป็นไทยว่า “กาแฟกับนม” ได้รับอิทธิพลและรูปแบบมาจากกาแฟลาเต้ดั้งเดิมของอิตาลี แต่มีสัดส่วนกาแฟกับนม 1:1 เมนูนี้ดื่มกันมากในแดนกระทิงดุมานมนานมากแล้ว ตั้งแต่กลางศตวรรษที่ 20 ก่อนแพร่ขยายไปทั่วแดนละตินอเมริกา และประเทศที่พูดภาษาสเปนซึ่งมีฐานรากจากวัฒนธรรมฮิสแปนิก
สแปนิช ลาเต้ ที่มีการเติมนมข้นหวานลงไปเพิ่มนั้น ชุดข้อมูลนี้จัดให้เป็นเมนูที่ “ต่อยอด”มาจากคาเฟ่ คอน เลเช่
บางชุดข้อมูลบอกว่า กาแฟชนิดนี้มีต้นกำเนิดจากสหรัฐอเมริกา แต่ได้รับแรงบันดาลใจจากวัฒนธรรมกาแฟสเปนและกาแฟแดนละติน อเมริกา บ้างก็ยกให้เป็นเครดิตของกาแฟนมเวียดนามในฐานะเมนูต้นแบบ
ข้อมูลอีกชุดระบุว่า ลาเต้สเปนเกิดขึ้นในภูมิภาคตะวันออกกลาง ไม่เกิน 10 ปีมานี้เอง เนื่องจากผู้คนที่นั่นนิยมเครื่องดื่มออกโทนหวานๆ บาริาต้าของร้านกาแฟแห่งหนึ่งจึงเติมนมข้นหวานลงไปเพื่อเพิ่มความหอม-หวาน-มัน ในกาแฟลาเต้ เพื่อให้ถูกใจคอกาแฟที่นั่น และบังเอิญรู้ว่าเมนู “คาเฟ่ บอมบอน” (Café Bombon) ของสเปน ใส่นมข้นหวานเหมือนกัน
เลยตั้งชื่อกาแฟลาเต้ใส่นมข้นหวานว่า “สแปนิช ลาเต้” ก่อนที่จะแพร่หลายไปทั่วตะวันออกกลาง โดยเฉพาะในซาอุดิอาระเบียและยูเออี
โดยความเชื่อส่วนตัวแล้ว ผู้เขียนออกจะเอนเอียงไปทางข้อมูลชุดสุดท้ายนี้มากที่สุด เพราะสอดคล้องกับการเปิดตัวเมนูสแปนิช ลาเต้ ของ“คอสต้า คอฟฟี่” (Costa Coffee) ร้านกาแฟสัญชาติอังกฤษ ในยูเออี เมื่อปี ค.ศ. 2018 รวมไปถึง “สตาร์บัคส์” (Starbucks) เชนร้านกาแฟอเมริกัน และ “แม็คคาเฟ่” (McCafe) เชนร้านกาแฟในเครือแมคโดนัลด์ ต่างก็มีเมนูตัวนี้ให้บริการในตะวันอกกลางด้วยเช่นกัน
พูดถึงคอสต้า คอฟฟี่ ก็เพิ่งมีข่าวเปิดตัวเมนูเครื่องดื่มใหม่ต้อนรับฤดูหนาวประจำเดือนมกราคม หนึ่งในนั้นก็คือ สแปนิช ลาเต้ ทั้งสูตรร้อนและสูตรเย็น ใช้ไซรัปกลิ่นนมข้นหวานกับนมที่ผ่านการสตีม ด้วยตามเอสเพรสโซ่อันเข้มข้น โรยหน้าด้วยผงกลิ่นคาปูชิโน่ ทำให้รสชาติออกโทนหวานกว่าลาเต้สูตรเดิมประจำร้าน
ที่น่าสนใจ คือ คอสต้า คอฟฟี่ บอกว่า สแปนิช ลาเต้ เป็นเครื่องดื่มกาแฟที่ได้รับแรงบันดาลใจจากกาแฟโบราณดั้งเดิมของสเปนที่ชื่อ“คาเฟ่ บอมบอน”
ย้อนกลับไปในช่วงกลางปีที่แล้ว “ลา โคลอมบ์” (La Colombe) แบรนด์ร้านและโรงคั่วกาแฟพิเศษชื่อดังในสหรัฐที่มีโลโก้เป็นนกพิราบสีแดงคาบกิ่งมะกอก นำเสนอกาแฟลาเต้สูตรพิเศษ ต้อนรับเดือนมรดกฮิสแปนิกแห่งชาติในเดือนกันยายน โดยได้เปิดตัวกาแฟ“เซียโล ดุลเซ่ สแปนิช ลาเต้” (Cielo Dulce Spanish Latte) ซึ่งเซียโล่ ดุลเซ่ เป็นภาษาสเปนแปลว่าท้องฟ้าแสนหวาน จำหน่ายทั้งแบบเมนูร้อนและเย็น เฉพาะบางสาขาในสหรัฐเท่านั้น
สแปนิช ลาเต้ สูตรท้องฟ้าแสนหวานของลา โคลอมบ์ ประกอบด้วยกาแฟเอสเพรสโซ่, นมข้นหวาน, นมข้าวโอ๊ต และใช้ผงอบเชยโรยบนหน้าแก้ว
อย่างที่ทราบกันดี กาแฟผสมนมนั้นนำไปต่อยอดและปรับเปลี่ยนรูปแบบได้มากมาย นอกจากส่วนผสมหลักๆแล้ว ก็สามารถปรุงแต่งให้สอดคล้องกับวัฒนธรรมกาแฟท้องถิ่น รวมไปถึงประโยชน์ต่อสุขภาพ และตัวเลือกในการปรับแต่ง เช่น เติมน้ำแข็งให้กลายเป็นเมนูเย็น, ใช้นมแคลอรี่ต่ำหรือนมพืชแทนนมวัว หรือเลือกเมล็ดกาแฟเกรดพิเศษเพื่อเพิ่มคุณภาพทางรสชาติ
โดยปกติ กาแฟผสมนมนั้น บาริสต้าหรือคนชงมักเลือกใช้ “เมล็ดกาแฟสู้นม” ตั้งแต่คั่วกลางเข้มไปจนถึงคั่วลึก ถ้าต้องการเพิ่มกลิ่นอายแบบสเปนเข้าไปให้เหมาะกับชื่อเมนู ขอแนะนำเมล็ดกาแฟแบบ “ตอร์เรแฟคโต้” (Torrefacto) อันเป็นเมล็ดกาแฟคั่วสุดเข้มใส่น้ำตาลทรายขาว ตามแบบฉบับดั้งเดิมของแดนกระทิงดุ
ผู้เขียนขอรับรองว่าสู้นมได้อย่างเข้มขมสุดใจจริงๆครับ
facebook : CoffeebyBluehill
